Voor de vijfde keer sinds de eeuwwisseling promoveerde Excelsior Rotterdam op 29 mei 2022 naar de Eredivisie. Het was de tweede promotie voor Marinus Dijkhuizen met Excelsior, iets wat eerder alleen Bob Janse lukte (tussen 1968 en 1970 van de tweede naar de Eredivisie). Met Dijkhuizen en oud-trainer Rob Jacobs (die van 1982 tot 1986 met Excelsior in de Eredivisie speelde) keken we vorig jaar daags na die geweldige promotie terug op de bizarre wedstrijd tegen ADO Den Haag en op het succes van de club in de afgelopen 120 jaar.
,,Ik besef nog steeds niet helemaal wat er die dag allemaal is gebeurd. We zijn vrij snel na de promotie op vakantie gegaan en we hebben het er niet veel over gehad met elkaar, ook niet met de staf. Ik heb van de week het laatste half uur teruggekeken. Toen kwamen voor het eerst een paar tranen. Het was natuurlijk ook heel bizar allemaal.’’
We spreken elkaar drie weken na de promotie, tijdens de zomerstop. Na een slijtageslag van ruim 120 minuten voetbal en een serie van achttien strafschoppen, promoveerden de Kralingers naar de Eredivisie. Een van de opvallende zaken van die dag: de rust die Marinus Dijkhuizen bleef uitstralen ondanks alles wat er om hem heen gebeurde.
,,Ik ben normaal al redelijk rustig, maar tijdens die wedstrijd was ik ook erg met de veiligheid van de spelers bezig. Misschien dat ik daardoor extra gefocust was. Ik had al de nodige ervaring met het spelen van play-offs. Met Excelsior, maar ook met NAC Breda, waarmee ik in de finaleronde stond tegen Willem II. Met FC Utrecht in de play-offs om Europees voetbal. En daarvoor met Monfoort, al was dat amateurniveau. Daardoor merkte ik dat ik was voorbereid en dat ik tijdens de wedstrijd zo rustig kon blijven en bleef benadrukken dat we moesten blijven voetballen.’’
Rob Jacobs: ,,Ik wist niet wat ik zag. Je topscorer die een penalty mist, 3-0 achter komen, al die mensen langs het veld. Het was opvallend dat Marinus zo rustig was en bleef hameren op hoe het voetballend liep. Dat is altijd de basis, dat je moet blijven voetballen. Aan de andere kant zag je dat zijn collega van ADO Den Haag die grip niet meer had.’’
Dijkhuizen: ,,We hadden een sterke bank waardoor we op een uur een driedubbele wissel konden doorvoeren. Daardoor kregen we meer energie, onder meer door Couhaib Driouech, die in de play-offs echt onze joker was. We konden met hem en Michael Chácon nog iets meer voetbal naar voren brengen. Toen die rode kaart voor ADO viel, zei ik tegen Ruben: als we een doelpunt maken, weet ik niet wat er nog kan gebeuren. Dit verwachtte ik natuurlijk niet, maar we zaten wel te kijken wat we nog konden doen.’’
Jacobs: ,,En toen bleek dat het echt nog kon. Bij de 3-2 dacht ik: dit gaat nog goedkomen. Die werd eerst nog afgekeurd. Een discutabel moment, want het was een zuivere goal. Echt ongelooflijk. Maar wat er toen allemaal nog gebeurd… Dit was echt de promotie van het voetbal met de hoofdletter V. Excelsior probeerde, het hele seizoen al, altijd te voetballen. Uiteindelijk won je daardoor wel.’’
Dijkhuizen: ,,Gedurende het seizoen hebben we veel complimenten gehad voor onze speelwijze. Mensen kwamen soms naar me toe om te zeggen dat ze zo’n leuke wedstrijd hadden gezien. Dat was natuurlijk leuk om te horen.’’
Jacobs: ,,Ik vond het jammer dat daar in de media te weinig aandacht voor was. Excelsior werd weleens vergeten.’’
Dijkhuizen: ,,Na ADO zei een goede vriend van mij dat hij het jammer vond dat de meeste aandacht uitging naar ADO Den Haag: ‘Terwijl jullie een geweldige nacompetitie hebben gespeeld.’ We hebben vijftien goals gemaakt en waren drie weken lang echt goed. Heracles was onze beste wedstrijd, maar Roda JC uit was ook heel goed. We moesten wel top zijn, want alles lag dichtbij elkaar.’’
,,Als je terugkijkt is het sowieso een heel bijzonder seizoen geweest. In het begin hadden we amper spelers, jongens als Sven Nieuwpoort en Marouan Azarkan kwamen pas laat binnen. Maar vanaf de eerste dag hebben we heel erg ingezet op het team en dat is goed gelukt. Het plezier straalde er vanaf tijdens trainingen en wedstrijden en dat sprong over op het publiek. Bizar hoe snel alles klikte. Daar moet je een beetje geluk mee hebben, maar Thomas Verhaar heeft daar ook veel aandacht aan besteed. De hiërarchie was snel duidelijk, Thijs ging veel scoren. Alles viel in elkaar.’’
Jacobs: ,,Al heel vroeg in het seizoen stuurde ik een berichtje naar Daan: ga door met dit team, want het is echt geweldig! Mats Wieffer vond ik de beste. Dat is me een kanjer, ongelooflijk. Ik begrijp heel goed dat Feyenoord hem gekocht heeft.’’
Dijkhuizen: ,,Als je zag waar we vandaan kwamen en je zag de ontwikkeling van het team en de individuen, dat was echt genieten. We hebben daar met z’n allen veel tijd en energie ingestopt. Het was soms zwaar, want we hebben ook die corona-ellende nog gehad. Lege stadions, een uitbraak tijdens het trainingskamp. Je zou bijna vergeten dat dat ook in dit jaar was. Het was zo veel. En dan eindigen met een wedstrijd waarin zo ongelooflijk veel gebeurde.’’
Jacobs: ,,Zo’n wedstrijd, dat gebeurt nooit meer. Dat bestaat niet. Wat me ook opviel: het team was altijd fit. Ook dat zag je terug in die laatste wedstijd.’’
Dijkhuizen: ,,We trainden hard en hadden weinig blessures gehad tijdens het seizoen, dus ook medisch hebben we het goed gedaan. Dat was belangrijk, want de selectie was redelijk smal. Jongens als Mats en Marouan kon je bijna niet vervangen. Dat was dus een cruciale factor, zeker in de play-offs. In de laatste weken hebben we er veel aandacht aan besteed om iedereen fit te krijgen. En je moet die jongens blijven verrassen. Voor de eerste wedstrijd tegen Roda JC zijn we op trainingskamp gegaan. Die gasten dachten vast: dat gaat die trainer nu natuurlijk elke keer doen. Maar toen we uit speelden tegen Roda JC deden we het niet en was iedereen blij. Dat was wel grappig. Het moet niet te voorspelbaar zijn.’’
Zo keerde Excelsior Rotterdam voor de negende keer in de historie terug in de Eredivisie. Voor een bescheiden club blijft dat toch heel bijzonder?
Jacobs: ,,Absoluut, dat was altijd al zo. Ondanks dat we ook vroeger een bescheiden begroting hadden, kwamen we toch behoorlijk ver. Ik kon in de jaren tachtig terugvallen op een elftal dat goed op elkaar was ingespeeld. Wij speelden in de Kuip tegen het Ajax van trainer Johan Cruijff. Zij wonnen met 3-2, maar na afloop zei hij tegen mij: ‘Jij hoeft je geen zorgen te maken met dit elftal, maar blijf wel voetballen.’ Dat zal ik nooit vergeten. Ook toen moest je soms geluk hebben. Zo wilde ene Graeme Rutjes met ons meetrainen. Hij kwam terug uit Amerika, had daar collegevoetbal gespeeld. Ik liet hem meedoen en riep hem na de training bij me. Intussen had ik de penningmeester gebeld dat hij naar Woudestein moest komen om een overschrijvingsformulier in orde te maken. Rutjes is toen gekomen en een paar jaar later voor veel geld verkocht aan KV Mechelen. Dat was dus een mooie deal voor ons.’’
Hoe komt het volgens jullie dat Excelsior in al die jaren zo vaak succesvol is geweest als relatief bescheiden club?
Dijkhuizen: ,,De kracht van Excelsior is volgens mij het gemoedelijke en het feit dat er niet te veel krachtenvelden zijn. Een duidelijk beleid, geen gekke dingen, maar wel altijd ambitie hebben. Excelsior is een fijne club om te werken, ook voor trainers. Als je twee keer verliest hoef je niet meteen te vrezen en dat is prettig werken. Hetzelfde geldt voor spelers, die gedijen daar ook beter in, zeker in het begin. Zij krijgen de tijd en ruimte om fouten te maken. Ik denk dat dat de kracht is van Excelsior en de reden waarom het toch steeds weer lukt om in de Eredivisie te komen. Als Excelsior worden we bovendien nog altijd een beetje onderschat.’’
Jacobs: ,,Dat is altijd al zo geweest. In mijn tijd dachten clubs ook dat ze de twee punten – toen kregen we twee punten voor een overwinning – konden bijschrijven. Een week voordat we tegen PSV speelden, zeiden journalisten tegen mij: we nemen een telraam mee. Moet je doen, was mijn antwoord. Wonnen we met 1-0. Dat was een stunt, maar ook die kwam voort vanuit voetbal. Wij hadden destijds Henk van Goozen. Die noemden we niet voor niets de Braziliaan. Hij kon zo goed voetballen.’’
,,Maar we moesten het als Excelsior altijd met bescheiden middelen doen. We werden niet voor niets de oud-papierploeg genoemd. Wel had de club altijd de steun van Rob Albers van AKAI en de band met Feyenoord was goed. Daardoor liepen hier regelmatig goede huurspelers, zoals Carlo de Leeuw.’’
Dijkhuizen: ,,Er is natuurlijk wel het een en ander veranderd, maar we werken nog steeds met een bescheiden budget. We hebben een goed verhaal voor jonge gasten. Het is een fijne club, we hebben een goede staf, de faciliteiten worden deze zomer flink verbeterd. Genoeg argumenten om hier als talentvolle voetballer te willen spelen.’’
Jacobs: ,,Je moet inventief en creatief zijn, maar als het lukt om een goed elftal neer te zetten en goede prestaties, dan ben je net zo’n grote trainer als wanneer je met Ajax kampioen wordt. Marinus en ik kunnen daar ook kampioen worden. Als je ziet wat een geld ze daar kunnen uitgeven…’’
Dijkhuizen: ,,Ondanks de bescheiden middelen moeten we ambitieus zijn en ons niet klein voordoen. Toen we in 2014 promoveerden heb ik meteen tegen de spelers gezegd: ik wil de naam Calimero niet horen. Iedereen weet dat wij een kleine club zijn, maar wij gaan keihard werken, een team vormen en voetballen. Je weet dat het lastig wordt, maar je kunt altijd verrast worden. Er zitten steeds weer spelers bij die zich laten zien. Het succes van Excelsior is niet toevallig, dat is iets structureels. Je ziet dat in de geschiedenis van de club steeds terugkomen.’’
Jacobs: ,,Ik heb er vertrouwen in dat Excelsior het komend seizoen in de Eredivisie gaat redden. Dat ga ik nu al zeggen.’’
Dijkhuizen: ,,We gaan er in elk geval alles aan doen. De Keuken Kampioen Divisie is komend seizoen heel zwaar, dus wat dat betreft kun je beter in de Eredivisie zitten. Promoveren uit de Keuken Kampioen Divisie wordt heel zwaar, terwijl er in de Eredivisie een aantal ploegen zitten waarmee wij ons moeten kunnen meten. Maar alles staat of valt met je selectie. Wij hebben afgelopen seizoen bijna 100 goals gemaakt en als die jongens allemaal weggaan, dan wordt onze grootste uitdaging om hen te vervangen.’’
Jacobs: ,,Het is sowieso geweldig voor Rotterdam dat we weer drie ploegen op het hoogste niveau hebben.’’
Dijkhuizen: ,,Ik heb na de promotie meteen gezegd dat ik vooral uitkijk naar de derby’s tegen Sparta. Ik heb hier twee keer gespeeld en ben voor de tweede keer trainer, maar heb nog nooit in een officieel duel tegen Sparta gespeeld. Iedereen heeft het daar over, dus dat wil ik meemaken. Maar we krijgen sowieso veel mooie wedstrijden. Ook in de Eredivisie willen we de lijn met goed voetbal doortrekken, dat past bij Excelsior en zorgt ervoor dat het publiek naar het stadion komt. Het is mooi om te zien dat de belangstelling voor Excelsior enorm is toegenomen. De wisselwerking tussen publiek en het team was geweldig. Die positieve ontwikkeling willen we vasthouden.’’
De grote vraag is of het record van trainer Rob Jacobs, vier keer handhaving op rij met Excelsior in de Eredivisie, ooit uit de boeken gaat?
Jacobs: ,,Haha, ik denk dat dat niet meer gaat.’’
Dijkhuizen: ,,Dat wordt inderdaad lastig. Alleen al omdat trainers tegenwoordig nooit meer zo lang bij dezelfde club zitten.’’
Jacobs: ,,Dan blijft het in boeken. Ik ben nog steeds hartstikke trots op dat record, al heb ik dat natuurlijk niet alleen bereikt. Voor Excelsior was dat uniek, maar het zou mooi zijn als de club voorlopig in de Eredivisie kan blijven.’’
Dit artikel verscheen eerder in Excelsior Rotterdam Magazine, juni 2022.
